Vertaalwerk
Wat is vertaalwerk?
Vertaalwerk is het beroepsmatig omzetten van geschreven teksten naar een andere taal. Iemand die als job geschreven teksten vertaalt vanuit een brontaal naar een doeltaal is een vertaler. Iemand die zich bezighoudt met het vertalen van gesproken teksten wordt een tolk genoemd.
De meeste vertalers specialiseren zich in een aantal talen en specifieke vakgebieden. Men kan vertalen vanuit verschillende vreemde talen waarvan men de grammatica, woordenschat en cultuur goed kent. Maar vertalen gebeurt bijna altijd naar de moedertaal, omdat men daarin toch nog beter nuances kan onderscheiden. Ook houdt een vertaler zich best aan enkele specialisaties. Het is een compleet ander vak om juridische, technische, literaire of wetenschappelijke teksten te vertalen. Door zich te specialiseren in enkele sectoren, maakt een vertaler zich het typische jargon eigen.
Verschillende soorten vertalingen
Bij vertaalwerk maakt men het onderscheid tussen letterlijk vertalen en vrij vertalen. Bij een letterlijke vertaling wordt de oorspronkelijke tekst woord voor woord omgezet naar de doeltaal. In de praktijk blijkt dat vrijwel onmogelijk om een vlotte vertaling op te leveren. Bij een vertaling dient steeds rekening te worden gehouden met o.a. betekenis, woordvolgorde en zinsbouw. Daarnaast heeft iedere taal ook haar eigen specifieke kenmerken die niet zomaar kunnen worden overgenomen.
Bij het vrij vertalen daarentegen staat de doeltaal centraal. Men probeert vooral een zo vlot mogelijke tekst weer te geven. Men probeert dezelfde informatie te verschaffen, maar niet ten koste van de leesbaarheid, sfeer of vorm. Vrije vertaling komt bijvoorbeeld meer voor bij literair vertaalwerk of het vertalen van poëzie.
Vertaaltechnologie
Tegenwoordig maken nagenoeg alle vertalers gebruik van vertaaltechnologie voor hun vertaalwerk. Men werkt met CAT-programma’s zoals SDL Trados en MemoQ die gebaseerd zijn op een vertaalgeheugen. Op basis van vooraf automatisch opgeslagen vertalingen, stelt het vertaalprogramma nieuwe vertalingen voor. Maar niet alle vertaalmachines zijn even betrouwbaar. Daarom kiest men vaak voor een combinatie van handmatige en automatische vertaling. Zo kan een vertaalde tekst door de tool gescreend worden op typische combinaties of ondubbelzinnigheden. Of andersom kan men een automatische vertaling persoonlijk controleren op vreemde constructies.
